doktorası verilmeyen psikolog
Mary Whiton Calkins’in ölümününden 93 yıl geçmesine rağmen neden onun adına açık bir imza kampanyası var dersiniz?
Mary 1800lülerin sonunda Harvard Üniversitesin’de psikolojinin önde gelen isimlerinden William James ile çalışmalarına başlamış ve 1896 yılında tüm doktora derslerini tamamlayarak aralarında James’in de bulunduğu 6 kişilik komitenin tezini onaylamasıyla doktorasını resmen tamamlamıştır. Ancak Harvard Üniversitesi onun en başından beri resmi bir öğrenci olmadığını ileri sürerek kadınların derslere sadece misafir statüsünde katılabileceğini söyleyip ona doktor ünvanını vermeyi reddetmiştir.
Akademiden bu duruma sesini yükseltenler olunca Harvard Üniversitesi destekledikleri bir kadın koleji olan Radcliffe Üniversitesi’nden Calkins’e doktora ünvanı vermeyi teklif etmişlerdir. Bunu onuruna hakaret olarak gören Mary, Harvard’ı bitirdiyse onun diplomasını hak ettiğini belirterek teklifi geri çevirmiştir.
Psikoloji alanındaki çalışmalarına doktorası olmadan devam eden Mary, 1905’te American Psychological Association – yani akademide yazım stilini benimsediğimiz meşhur APA’nın, ilk kadın başkanı olarak seçilmiştir. 1918’de Amerikan Felsefe Birliği’nin başkanı olmuştur. Kolombiya Üniversite’si tarafından fahri doktoraya layık görülmüş, 1928’de Britanya Psikoloji Birliği’nin ilk onursal kadın üyesi olmuştur.
1908’de yazdığı “Hayvan Bilişi” ismindeki kitap, yazacağı diğer üçünün başlangıcıdır. Kendi deneysel psikoloji laboratuarını kurmakla kalmamış öldüğü 1930 yılına kadar 100 tane makale yayımlamıştır.
Önceleri hafıza, ilklik etkisi, sonluk etkisi üzerine çalışsa da sonrasında daha felsefi alanlara yönelerek kendilik psikolojisine yoğunlaşmıştır. Bugün hala hafıza deneylerinde kullanılan Eşleşmeli Çağrışımsal Öğrenme (Paired Associate Learning) taskını o keşfetmiş ancak gerektiği kadar kredi alamamıştır.
Harvard’ın hak ettiği doktorayı ona vermesi için 1927’de ünlü davranışçı Thorndike’ın da aralarında bulunduğu ilk imza kampanyası başlamış, 2002 yılında adına bir websitesi açılmış, 2016’da Harvard öğrencilerinin girişiminde bir imza kampanyası daha yapılmış ancak hiçbiri sonuca varmamıştır. Günümüzde change.org’da 2019’da açılan bir kampanya halen aktiftir.
Akranları ve çalışma arkadaşları tarafından çokça övgü ve hayranlık toplasa da tarihte onlar kadar isminin geçmemesi talihsiz şekilde beklendik ve ondan daha da üzücüdür.
Kaynaklar
Ciccarelli, S.K., ve White, J. N. (2018). Psychology: an exploration. (5. bs.), Pearson Education (Global Ed.), 29.
Schwarz, L., de la Rey, C., Duncan, N., Townsend, L., ve O’neill, V. (2016). Psychology, an introduction. “ Oxford University Press Southern Africa”
Kaminske, A.N. (2023). Mary Whiton Calkins. Learningscientists.org.